काठमाडौं । विश्वकै दुई धनी व्यक्ति एलन मस्क र मुकेश अम्बानीबीच अनौठो प्रतिस्पर्धा चलेको छ । यो प्रतिस्पर्धा भारतको स्याटेलाइट ब्रोडब्यान्ड बजारका लागि हो । भारत सरकारले ब्रोडब्यान्डका लागि स्याटेलाइट स्पेक्ट्रमको आवन्टन लिलामीको सट्टा प्रशासनिक रूपमा गर्ने घोषणा गरेपछि मस्क र अम्बानी लगातार समाचारमा छाएका छन् । मस्कले पहिले लिलामी मोडेलको आलोचना गरिसकेका छन् भने अम्बानीले यसलाई समर्थन गरेका र्छन् ।
स्याटेलाइट ब्रॉडब्यान्डले उपग्रह कभरेज भित्र कहीं पनि इन्टरनेट पहुँच प्रदान गर्न सक्छ । यो सुविधाको कारण दुर्गम वा ग्रामीण क्षेत्रहरूमा इन्टरनेट पहुँचको लागि राम्रो विकल्प हो । जहाँ परम्परागत रूपमा इन्टरनेट सेवा उपलब्ध छैन । यसले डिजिटल पहुँचको खाडललाई पूरा गर्न मद्दत गर्छ । भारतको दूरसञ्चार नियामकले अझै स्पेक्ट्रम मूल्य निर्धारण घोषणा गरेको छैन । व्यावसायिक स्याटेलाइट इन्टरनेट सुविधा अझै सुरु गरिएको छैन ।
तर, क्रेडिट रेटिङ एजेन्सी इक्राका अनुसार सन् २०२५ सम्ममा भारतमा स्याटेलाइट इन्टरनेट प्रयोगकर्ताको संख्या २० लाख पुग्न सक्छ । मस्क र अम्बानीबीच प्रतिस्पर्धा बजारमा धेरै प्रतिस्पर्धा छ । यस क्षेत्रमा करिब आधा दर्जन कम्पनीहरू छन् र अम्बानीको रिलायन्स जियो यसमा अग्रणी छ । दूरसञ्चार क्षेत्रमा आफ्नो प्रभुत्व देखाउन, जियोले एयरवेभ लिलामीमा अरबौं रुपैयाँ लगानी गरेको छ, यसका लागि जियोले अब लक्जमबर्गमा रहेको एक प्रसिद्ध स्याटेलाइट अपरेटर एसइएस अस्ट्रासँग हात मिलाएको छ ।
मस्कको स्याटेलाइट इन्टरनेट कम्पनी स्टारलिंकले राम्रो गतिको लागि कम अर्थको कक्षीय उपग्रहहरू प्रयोग गर्दछ । अर्थात् जमिनबाट १६० र १००० किलोमिटरको उचाइमा तैनाथ गरिएका उपग्रहहरू, एसइएसले उच्च उचाइमा अवस्थित उपग्रहहरू प्रयोग गर्दछ, जुन अधिक लागत प्रभावी प्रणाली हो । स्याटेलाइट सिग्नलहरू जमिनमा रिसिभरहरूमा पुग्छन् र तिनीहरूलाई इन्टरनेट डाटामा रूपान्तरण गर्छन् ।मस्कको कम्पनी स्टारलिंकको कक्षमा ६ हजार ४१९ उपग्रह र १०० देशमा ४० लाख ग्राहक छन् ।
सन् २०२१ मा भारतमा नै सेवा सुरु गर्ने उनको चाहना थियो तर नियमावलीमा कठिनाइका कारण ढिला भयो । यसपटक आफ्नो कम्पनी भारतमा आएमा देशमा विदेशी लगानी बढाउन प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको प्रयासलाई बढावा दिने धेरैले बताएका छन् । यसले सरकारको व्यापार समर्थक छवि बढाउन मद्दत गर्नेछ र सरकारी नीतिहरू अम्बानी जस्ता ठूला व्यापारीहरूको पक्षमा बनाइएको दाबीलाई पनि गलत साबित गर्नेछ ।
विगतमा लिलामीको निर्णय भारत सरकारका लागि फाइदाजनक सावित भए पनि यसपटक सरकारले स्याटेलाइट स्पेक्ट्रम प्रशासनिक रुपमा बाँडफाँड गर्ने निर्णय गरेपछि सरकारले यो निर्णय अन्तर्राष्ट्रिय नियमविपरीत भएको दाबी गरेको छ । काउन्टरपोइन्ट रिसर्चका टेक्नोलोजी विश्लेषक ग्यारेथ ओवेन भन्छन्, स्याटेलाइट स्पेक्ट्रम सामान्यतया लिलामी मार्फत छुट्याइएको छैन किनभने यसमा संलग्न लागतहरूले व्यापार लगानीलाई रोक्न सक्छ ।
तर अम्बानीको रिलायन्स कम्पनीले भारतका जनतालाई स्याटेलाइट ब्रोडब्यान्ड सेवा उपलब्ध गराउने कुनै स्पष्ट कानुनी व्यवस्था नभएकाले निष्पक्ष प्रतिस्पर्धा सुनिश्चित गर्न लिलामी आवश्यक भएको बताएको छ । अक्टोबरको सुरुमा, टेलिकम नियामकलाई पत्रमा, रिलायन्सले सरकारलाई उपग्रह९आधारित र स्थलीय पहुँच ९टेरेस्ट्रियल०वायर वा वायरलेस सिग्नल० सेवाहरूको लागि स्तर खेल्ने क्षेत्र सिर्जना गर्न अपील गरेको थियो ।
यो नेपाली भाषाको अनलाइन समाचार संस्था हो । हामी तपाईहरुमा देशविदेशका समाचार र विचार पस्कने गर्छौ । तपाईको आलोचनात्मक सुझाव हाम्रा लागी सधै ग्रह्य छ । हामीलाई पछ्याउनुभएकोमा धन्यवाद । हामीबाट थप पढ्न तल क्लिक गर्नुहोस् ।
एजेन्सी । सम्पुर्ण बन्धकहरु शनिबारसम्म रिहा गर्न इजरायलले हमासलाई समय सीमा दिएको छ । शनिबार दिउँसोसम्म सम्पुर्ण बन्धक फिर्ता नगरे गाजामा युद्धविराम समाप्त गर्ने र युद्धलाई तीव्रता दिने इजरायली...
एजेन्सी । अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले शनिबारसम्म सबै बन्धक रिहा गर्न चेतावनी दिएका छन्। हमास समूहले युद्धविराम सम्झौताबाट पछि हट्ने संकेत गरेपछि ट्रम्पले शनिबार १२ बजेसम्मको समय दिएर बन्धक...
एजेन्सी । हमास समूहले युद्धविराम सम्झौताबाट पछि हट्ने संकेत गरेपछि अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले शनिबारसम्म सबै बन्धक रिहा गर्न चेतावनी दिएका छन्। इजरायलले युद्धविराम सम्झौता उल्लंघन गरेको भन्दै हमासले...
एजेन्सी । अमेरिकाले आयात गर्ने सम्पूर्ण स्टिल र आल्मुनियममा २५ प्रतिशत कर लगाउने अमेरिकी राष्ट्रपति डोनल्ड ट्रम्पले बताएका छन् । उक्त विषयमा सोमबार नयाँ घोषणा हुने ट्रम्पको राष्ट्रपति ट्रम्पको...